روشنایی با امضای بورس؛ صندوقی که نور می‌فروشد
به گزارش سوگند ربانی از خبرگزاری برقاب در سال‌هایی که خاموشی‌های پیاپی به پدیده‌ای آشنا برای مردم ایران تبدیل شده و بحران ناترازی برق هر تابستان پررنگ‌تر از قبل بازمی‌گردد، سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران به دنبال راهکارهایی پایدار و ساختاری برای عبور از این بحران هستند. یکی از مهم‌ترین و امیدوارکننده‌ترین اقدامات در این مسیر، راه‌اندازی نخستین صندوق پروژه نیروگاه خورشیدی در کشور با مدیریت گروه مالی فارابی است.این صندوق با عنوان «راهبرد انرژی فردا»، نه‌تنها پاسخی است به نیاز فوری کشور برای تولید برق پاک، بلکه نماینده یک تغییر رویکرد اساسی در نحوه تأمین مالی زیرساخت‌های حیاتی از طریق بازار سرمایه است؛ رویکردی که اگر موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند مدل نوینی برای توسعه پایدار در ایران معرفی کند.
از مشکل ناترازی تا راه‌حل خورشیدی
آمارها نگران‌کننده‌اند. طبق داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، در پایان برنامه ششم توسعه، رشد تولید برق سالانه ۱.۷٪ بوده در حالی که رشد تقاضا ۵.۸٪ برآورد شده است. این شکاف، به‌وضوح نشانه‌ای از یک ناترازی ساختاری است. در تابستان ۱۴۰۳، اوج تقاضا به حدود ۸۰ هزار مگاوات رسید، اما تولید عملی حدود ۶۰ هزار مگاوات بود. خاموشی اجتناب‌ناپذیر بود.
در این شرایط، انرژی خورشیدی نه‌تنها یک گزینه محیط‌زیستی، بلکه یک ضرورت اقتصادی و استراتژیک است. مزیت‌های ایران در این حوزه – از تابش بالا تا زمین‌های فراوان – بارها در مطالعات تکرار شده‌اند، اما همواره سد اصلی، تأمین مالی پروژه‌ها بوده است. صندوق پروژه فارابی دقیقاً در همین نقطه وارد میدان شده است.
باز کردن پای سرمایه‌گذاران مردمی به انرژی پاک
تا پیش از این، پروژه‌های بزرگ انرژی پاک، یا متکی به سرمایه‌گذاری‌های دولتی بودند، یا نیازمند حضور شرکت‌های خارجی. اما صندوق پروژه، یک ابزار تأمین مالی مردمی از طریق پذیره‌نویسی عمومی در بازار سرمایه است. سرمایه‌گذاران، در واقع سهام‌داران ساخت نیروگاه‌ها می‌شوند و از سود فروش برق، منتفع خواهند شد.
در مورد صندوق فارابی، این سرمایه به ساخت سه نیروگاه خورشیدی ۲۰ مگاواتی در استان سیستان‌و‌بلوچستان اختصاص خواهد یافت. استانی که نه‌تنها از نظر تابش خورشید ایده‌آل است، بلکه از منظر توسعه منطقه‌ای نیز به‌شدت نیازمند چنین پروژه‌هایی‌ست.
تلاقی انرژی پاک، قانون، و بورس
یکی از برگ‌های برنده این صندوق، بهره‌مندی از قانون جهش تولید دانش‌بنیان است. طبق ماده ۱۶ این قانون، صنایع بزرگ باید درصدی از برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کنند. حال اگر سرمایه‌گذاری در این صندوق معادل ایفای این تعهدات تلقی شود، صندوق می‌تواند به مقصد جذابی برای سرمایه‌گذاری صنعتی تبدیل شود.از سوی دیگر، تابلو برق سبز در بورس انرژی، که برق تولیدی در آن به‌صورت رقابتی به فروش می‌رسد، این امکان را فراهم می‌کند که صندوق به جای وابستگی به تعرفه‌های دولتی، در بازاری شفاف و سودده‌تر فعالیت کند.
جمع‌بندی: از یک پروژه به یک الگو
صندوق پروژه نیروگاه خورشیدی فارابی، اگرچه در مقیاس کلان هنوز گامی ابتدایی محسوب می‌شود، اما از نظر ساختار، شفافیت، و تطابق با قوانین جدید، می‌تواند به مدلی راهبردی برای آینده انرژی کشور تبدیل شود. سرمایه‌گذاری مردم در آینده‌ای پاک، نه‌تنها ممکن، بلکه ضروری است.
باید دید آیا این تجربه نو، می‌تواند آغازگر یک موج تازه از پروژه‌های انرژی پاک با مشارکت عمومی در ایران باشد یا همچون طرح‌های گذشته، زیر سایه بی‌ثباتی اقتصادی و مقرراتی قرار خواهد گرفت. آنچه مسلم است، تاریکی با سیاست و پول از بین می‌رود؛ اما نه هر پول و نه هر سیاست
ارسال دیدگاه