بازار آب» راهکار نوین برای مدیریت منابع آبی و افزایش بهره‌وری کشاورزی
پاون گزارش می‌دهد
بازار آب به عنوان یک رویکرد جدید در حوزه مدیریت منابع آبی، فرصتی را برای کشاورزان فراهم می‌آورد تا علاوه بر اینکه با فروش سهم‌آب صرفه‌جویی شده، نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی خود کمک کنند که در راستای حفظ و مدیریت پایدار آب نیز گام بردارند. این بازار با تأکید بر رویکردهای اقتصادی، به دنبال کاهش ناترازی آبی و افزایش تاب‌آوری اجتماعی است.
به گزارش برقاب و پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، بازار آب به عنوان یکی از راهکار‌های کلیدی برای مقابله با ناترازی منابع آبی کشور مطرح است که در یک دهه گذشته براساس نتایج مطالعات امکان سنجی در برخی مناطق کشور به صورت پایلوت عملیاتی شده است.
در این بازار بهره‌‌برداران مجاز کشاورزی می‌توانند با احراز شرایط، اقدام به فروش بخشی از سهم‌آب خود کنند. در این بازار فقط سهم‌آب صرفه‌جویی شده قابل معامله است و فروشنده باید اثبات کند اهداف تخصیص آب را برآورده کرده است (مثلاً کشاورز اثبات کند که حجم تولید محصول سالیانه را انجام داده است).
در این بازار مبادلات آب می‌تواند بین بخش کشاورزی به کشاورزی و کشاورزی به صنعت براساس ضوابط تعیین شده و رعایت سقف سهم آب قابل عرضه مبادله شود. لازم به ذکر است ارائه سهم‌آب در بازار برای سال جاری است و تعهدی برای نهادهای ذی‌ربط برای تأمین آب در سال‌های آینده ایجاد نمی‌کند.
مزایای اجرای بازار آب چیست؟
در این بازار بهره‌‌برداران مجاز کشاورزی می‌توانند با احراز شرایط، اقدام به فروش بخشی از سهم‌آب خود کنند. در این بازار فقط سهم‌آب صرفه‌جویی شده قابل معامله است و فروشنده باید اثبات کند اهداف تخصیص آب را برآورده کرده است (مثلاً کشاورز اثبات کند که حجم تولید محصول سالیانه را انجام داده است).
در این بازار مبادلات آب می‌تواند بین بخش کشاورزی به کشاورزی و کشاورزی به صنعت براساس ضوابط تعیین شده و رعایت سقف سهم آب قابل عرضه مبادله شود. لازم به ذکر است ارائه سهم‌آب در بازار برای سال جاری است و تعهدی برای نهادهای ذی‌ربط برای تأمین آب در سال‌های آینده ایجاد نمی‌کند.
مزایای اجرای بازار آب چیست؟
فعالیت این بازار مزایای متعددی دارد که می توان در این فراز به مهمترین آن اشاره کرد
کمک به تعادل آبخوان از طریق پاسخگویی به تقاضاهای موجود و جلوگیری از تخلفات برداشت‌های غیرمجاز و همچنین ذخیره درصدی از آب مبادله شده به نفع آبخوان و اعمال ضرائب کاهنده کیفیت در مبادلات آبی.
ایجاد بستر قانونی معاملات آب؛ ایجاد یک مسیر قانونی برای ثبت معاملاتی که بین کشاورزان و مصرف کنندگان به صورت غیر مجاز جریان دارد.
ترغیب به افزایش بهره‌وری؛ ترغیب کشاورزان به مصرف بهینه و اجرای راهکارهایی برای ایجاد صرفه‌جویی بیشتر در مصرف آب به جهت دستیابی به منافع مالی و در مقابل ترغیب خریداران به صرفه جویی در مصرف برای کنترل هزینه‌های خرید آب.
نکته مهم اینکه، بازارهای آب باید به صورت منطقه‌ای و بر اساس شرایط و ویژگی‌های خاص فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی وبویژه منابع آبی هر منطقه بررسی ومطالعه و اجرایی شوند.
در حال حاضر بازار آب یک پروژه آزمایشی است که با اصلاح مداوم شیوه نامه‌های اجرایی و بر اساس رصد بازخوردهای میدانی مورد بازنگری و اصلاح قرار می گیرد.
در این زمینه “سید محمد آهویی” مدیرکل دفتر اقتصاد و بهره‌وری آب، مدیریت مصرف و تقاضای شرکت مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر نقش رویکردهای اقتصادی در بازتخصیص منابع آب محدود به تقاضاهای نامحدود، در خصوص نقش بازار آب در شرایط کم آبی، تغییرات گسترده اقلیمی و کاهش تعارضات و افزایش تاب آوری اجتماعی، گفت: بر اساس نتایج مطالعات امکان سنجی که توسط دانشگاه‌های معتبرکشور و همچنین شرکت‌های مشاور انجام شده است، بازار مبادله آب بین بخش‌های مختلف مصرف در ۵ منطقه پایلوت منتخب در دشت‌های یزد- ارکان، قزوین، خواف ، سمنان و کاشان در چارچوب مقررات تنظیمی و ایجادسازو کارهای فنی نظیر نصب ابزارهای اندازه‌گیری، اصلاح و تعدیل پروانه‌ها و همچنین تعیین سقف مجاز برای عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان با رعایت مسایل کیفی و زیست محیطی و تعادل بخشی و حفاظت از آبخوان عملیاتی شده است.
کمک به تعادل آبخوان از طریق پاسخگویی به تقاضاهای موجود و جلوگیری از تخلفات برداشت‌های غیرمجاز و همچنین ذخیره درصدی از آب مبادله شده به نفع آبخوان و اعمال ضرائب کاهنده کیفیت در مبادلات آبی.
ایجاد بستر قانونی معاملات آب؛ ایجاد یک مسیر قانونی برای ثبت معاملاتی که بین کشاورزان و مصرف کنندگان به صورت غیر مجاز جریان دارد.
ترغیب به افزایش بهره‌وری؛ ترغیب کشاورزان به مصرف بهینه و اجرای راهکارهایی برای ایجاد صرفه‌جویی بیشتر در مصرف آب به جهت دستیابی به منافع مالی و در مقابل ترغیب خریداران به صرفه جویی در مصرف برای کنترل هزینه‌های خرید آب.
نکته مهم اینکه، بازارهای آب باید به صورت منطقه‌ای و بر اساس شرایط و ویژگی‌های خاص فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی وبویژه منابع آبی هر منطقه بررسی ومطالعه و اجرایی شوند.
در حال حاضر بازار آب یک پروژه آزمایشی است که با اصلاح مداوم شیوه نامه‌های اجرایی و بر اساس رصد بازخوردهای میدانی مورد بازنگری و اصلاح قرار می گیرد.
در این زمینه “سید محمد آهویی” مدیرکل دفتر اقتصاد و بهره‌وری آب، مدیریت مصرف و تقاضای شرکت مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر نقش رویکردهای اقتصادی در بازتخصیص منابع آب محدود به تقاضاهای نامحدود، در خصوص نقش بازار آب در شرایط کم آبی، تغییرات گسترده اقلیمی و کاهش تعارضات و افزایش تاب آوری اجتماعی، گفت: بر اساس نتایج مطالعات امکان سنجی که توسط دانشگاه‌های معتبرکشور و همچنین شرکت‌های مشاور انجام شده است، بازار مبادله آب بین بخش‌های مختلف مصرف در ۵ منطقه پایلوت منتخب در دشت‌های یزد- ارکان، قزوین، خواف ، سمنان و کاشان در چارچوب مقررات تنظیمی و ایجادسازو کارهای فنی نظیر نصب ابزارهای اندازه‌گیری، اصلاح و تعدیل پروانه‌ها و همچنین تعیین سقف مجاز برای عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان با رعایت مسایل کیفی و زیست محیطی و تعادل بخشی و حفاظت از آبخوان عملیاتی شده است.
ارسال دیدگاه