۶ خطای مرگبار در سیم کشی ساختمان تهران | چک لیست ایمنی ۱۴۰۴

هر ساله بخش بزرگی از حوادث آتش‌ سوزی در تهران به دلیل سیم‌ کشی ساختمان به‌صورت غیر استاندارد رخ می‌دهد. گزارش سازمان آتش‌ نشانی تهران در سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که بیش از ۴۰٪ از آتش‌ سوزی‌ های شهری منشأ الکتریکی داشته‌اند. این آمار نشان می‌دهد که ایمنی برق ساختمان تهران نه‌ تنها یک موضوع تخصصی، بلکه یک ضرورت حیاتی است.

با تصویب استاندارد سیم‌ کشی ۱۴۰۴ در مقررات ملی ساختمان (مبحث ۱۳)، اجرای صحیح اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات استاندارد بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. ما در مجموعه برقکار تهران با بیش از ۹ سال سابقه در خدمات برقکاری و سیم‌ کشی ایمن ساختمان‌ های مسکونی و تجاری، بارها شاهد بوده‌ایم که تنها یک اشتباه کوچک در سیم‌ کشی می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ ناپذیر شود.

۶ خطای مرگبار در سیم کشی ساختمان

۱. استفاده از سیم‌ های بی‌ کیفیت و غیر استاندارد

بر اساس بررسی‌های National Fire Protection Association (NFPA)، سیم‌های فاقد استاندارد می‌توانند در دمای بالا ذوب شده و منجر به آتش‌سوزی شوند. در بسیاری از پروژه‌هایی که بررسی کرده‌ایم، استفاده از کابل‌های متفرقه دلیل اصلی خرابی بوده است.

تصور کنید در یک روز تابستانی، کولر گازی و ماشین لباسشویی همزمان روشن باشند و سیم‌های بی‌کیفیت تحمل جریان را نداشته باشند؛ این همان جرقه‌ای است که آتش‌سوزی را آغاز می‌کند.

۲. اتصالات غیر اصولی در جعبه تقسیم

تجربه ما نشان داده که بیشتر اتصالی‌های شبانه مربوط به سیم‌هایی است که بدون ترمینال یا چسب عایق مناسب در جعبه تقسیم رها شده‌اند. این خطا ساده به نظر می‌رسد اما عملاً یک بمب ساعتی در ساختمان است.
راه‌حل: استفاده از ترمینال‌های استاندارد و عایق حرارتی مقاوم در تمام اتصالات.

۳. عدم استفاده از فیوز محافظ جان (RCCB)

طبق گزارش International Electrotechnical Commission (IEC)، استفاده از فیوز RCCB می‌تواند تا ۷۰٪ خطر برق‌گرفتگی را کاهش دهد. متأسفانه در بسیاری از ساختمان‌های قدیمی تهران، چنین تجهیزاتی هنوز نصب نشده است.

یک مورد واقعی: در پروژه‌ای در مرزداران، نشت جریان یخچال بدون RCCB باعث برق‌گرفتگی کودک خانواده شد که خوشبختانه زنده ماند. نصب فیوز محافظ جان بعد از حادثه، خیال خانواده را راحت کرد.

۴. بار اضافی روی مدارها

در تجربه‌ای که در یکی از آپارتمان‌های سعادت‌آباد داشتم، اتصال چند وسیله پرمصرف به یک مدار، باعث ذوب شدن سیم‌ها و خاموشی کل ساختمان شد. بار اضافی به‌سرعت موجب داغ شدن سیم و خطر آتش‌سوزی می‌شود.
پیشنهاد: برای وسایل پرمصرف مثل کولر گازی، ماشین لباسشویی و اجاق برقی مدار اختصاصی طراحی کنید.

۵. سیم‌ کشی بدون رعایت مقطع مناسب

طبق استاندارد ISIRI 607، انتخاب مقطع سیم باید بر اساس میزان جریان باشد. اما در بسیاری از پروژه‌ها، سیم‌های نازک برای مدارهای پرمصرف استفاده شده و همین موضوع عامل اتصالی‌های مکرر است.
راهکار: محاسبه دقیق بار مصرفی قبل از انتخاب سیم و استفاده از جدول مقاطع استاندارد.

۶. عدم اجرای ارتینگ استاندارد

زمین کردن صحیح تجهیزات الکتریکی طبق استاندارد ۱۴۰۴ الزامی است. در نبود سیستم ارت، کوچک‌ترین نشتی جریان می‌تواند خطر برق‌گرفتگی مرگبار ایجاد کند.

در یک ساختمان ۸ واحدی در پونک، نشت برق ماشین لباسشویی باعث برق‌گرفتگی خفیف تمام ساکنین هنگام لمس شیر آب شده بود. اجرای ارتینگ استاندارد این مشکل را برای همیشه برطرف کرد.

استانداردهای ایمنی ۱۴۰۴ برای سیم‌ کشی منازل تهران

استاندارد ۱۴۰۴ مقررات ملی ساختمان (مبحث ۱۳) به‌عنوان مرجع اصلی ایمنی برق در کشور تدوین شده است. برخی از مهم‌ترین بندهای آن عبارت‌اند از:

• استفاده از کابل‌های دارای نشان ISIRI 607
• نصب فیوز محافظ جان (RCCB) برای هر واحد مسکونی
• اجرای سیستم ارتینگ با مقاومت کمتر از ۲ اهم
• برچسب‌گذاری کامل تابلو برق و مدارها
• تست عایق کابل‌ها قبل از بهره‌برداری
• طراحی مدار مجزا برای بارهای پرمصرف (کولر، اجاق، پمپ آب)
• استفاده از کلید مینیاتوری با ظرفیت مناسب برای هر مدار

به گفته International Energy Agency (IEA)، اجرای کامل استانداردهای ایمنی در ساختمان‌ها می‌تواند تا ۴۵٪ ریسک حوادث برق را کاهش دهد.

تجربه واقعی از مشکلات سیم کشی ساختمان در تهران

در یکی از پروژه‌ های اخیر ما در جنت‌ آباد تهران، یک ساختمان ۵ طبقه با ۱۰ واحد مسکونی دچار اتصالی‌های مکرر و خاموشی ناگهانی بود. ساکنین از خرابی وسایل برقی و قطعی‌های مداوم گلایه داشتند.
پس از اعزام بهترین برقکار ساختمان تهران و بررسی متوجه شدیم که:

• سیم‌ کشی با سیم‌های نازک انجام شده بود
• هیچ ارتینگی اجرا نشده بود
• فیوزهای قدیمی استاندارد نبودند

ما با اجرای کامل استاندارد سیم کشی برق شامل تعویض کابل‌ها، نصب فیوز RCCB و اجرای ارتینگ، مشکل را برطرف کردیم.

نتیجه رعایت اصول سیم کشی برق ساختمان:

• مصرف انرژی ساختمان حدود ۱۰٪ کاهش یافت
• تجهیزات برقی پایدارتر شدند
• خطر برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی تقریباً به صفر رسید
• ساکنین از آرامش و امنیت بعد از اصلاح رضایت کامل داشتند

چک‌ لیست ایمنی برق ساختمان ۱۴۰۴