تقویت تأمین سلامت آب شرب سوادکوه

در قسمت اول گزارش توضیحات مدیر بهره برداری و توسعه شبکه آب مازندران از سرمنشائ آب شرب سوادکوه در تنگ ایرانی تنگ دراسله  تا مقصد اطلاع رسانی شد و در این قسمت پیشنهادات نگارنده بعنوان خدمتگزار خانه مشارکت مردم در سلامت تقدیم می شود.

طی بازدید هفته گذشته که بصورت گزارشی تقدیم نمودیم، مهندس امیدیان مدیر بهره برداری و توسعه شبکه آبفا مازندران در خصوص قدرت پرش هیدرولیکی آب و تصفیه طبیعی، همچنین تصفیه لایه بندی شن و ماسه، دستگاه اتوماتیک آب ژاول، تصفیه خانه، کلرزنی هوشمند، کلر باقیمانده تا مقصد، نصب پل های روگذر فلزی از آبگیر اول تا سرمنشائ به منظور پیشگیری از ورود افراد به داخل نهر پرآب و خروشان، سلامت و کیفیت آب شرب تحت مدیریت آبفا سوادکوه توضیحاتی دادند و بنابه گفته مدیرابفا سوادکوه و مدیر بهره برداری آبفا مازندران، براساس اقداماتی که انجام می شود و بر مبنای آزمایشات، ایشان می گویند آب شرب تحت مدیریت آبفا سوادکوه آبی سالم و آب دراسله در رنکینگ ۱۰ آب ناب ایران قرار دارد.ضمن اینکه از سوی برارزاده مدیرعامل آبفا و طالبی فرماندار سوادکوه برای ادامه توسعه و تجهیز تصفیه خانه سوادکوه وعده ۵ الی ۶ میلیارد تومانی داده شد و قدردان این تلاش و عزم هستیم بدیهی هست روابط عمومی آبفا مازندران و مدیریت آبفا شهرستان نیز به محض تحقق عملی این وعده، آغاز ادامه عملیات اجرایی تصفیه خانه دراسله را به اطلاع مردم خواهند رساند و خانه مشارکت مردم در سلامت و خبرنگاران تحقق این وعده را بررسی خواهند کرد

۱_ از آبگیر اول که مکانی برای تصفیه آب هست در واقع سدی کوچک احداث شده و نقطه آرامش آب هست که لایه بندی شن و ماسه با قطرهای مختلف آب در آن نفوذ کرده سپس قسمتی از آب بعد از تصفیه به این شیوه با لوله از نهر یا رود خروشان زلال جدا و به سمت تصفیه خانه که حدود ۵۰۰ متر پایین تر هست هدایت می شود، اما فاصله آبگیر اول تا سرمنشائ آب دراسله یعنی تنگه ایرانی تنگ، بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر می باشد، طی سالیان گذشته تعدادی از گردشگران وارد این آب زلال و سرد می شدند اما در ۲ سال گذشته با پیگیری اسماعیلی افرا مدیر آبفا سوادکوه و سایر دست اندرکاران ۳ پل فلزی روی مسیر آب احداث گردید تا رهگذران از روی پل تردد کنند و نظاره گر این شکوه طبیعت باشند، بنا به گفته مدیر آبفا سوادکوه و بر اساس توضیحات فنی مدیر بهره برداری و توسعه شبکه استان، به دلیل اینکه سرمنشائ ایرانی تنگ  دارای شیب تند هست و مضاف برآن کمی پایین تر چندین آب چشمه ناب با کیفیت از جمله چهل چشمه به آن ملحق می شود لذا مکان یابی آبگیر اول برای نقطه آرامش و تصفیه اولیه اصولی به نظر می رسد چون سرمنشائ اصلی ایرانی تنگ دراسله بدون کمک چهل چشمه و سایر چشمه ها پاسخگوی نیاز مردم نخواهند بود ضمن اینکه در شیب احتمال هواگیری نیز وجود دارد، با این توضیح حدود ۳۰۰ متر کمتر بیشتر از آبگیر اول تا سرمنشائ ایرانی تنگ فاصله هست که آب جاری بصورت نهر یا رود بعد از تجمیع شاخه های دیگر وارد آبگیر می شوند اما این فاصله قسمتی فنس کشی شده و قسمتهای دیگر پل روگذر فلزی نصب گردیده، ضمن اینکه در این فاصله بنابه گفته مدیر بهره برداری پرش هیدرولیکی آب و سرعت آب، اکسیژن، سنگ و ماسه بستر باعث تصفیه طبیعی می شود، اما نگارنده یادداشت معتقد هست هر چند آبفا تمهیدات خوبی اندیشیده است ولی به هیچ وجه این فاصله ۳۰۰ متری نباید بدون حفاظت باشد چون به ویژه ایام تعطیلات و بصورت اخص ۳ روز انتهای هفته گردشگران زیادی وارد منطقه می شوند که غالب آنها در امتداد رود زلال تا ایرانی تنگ در تردد هستند و بعضی از این گردشگران وارد آب می شوند، هرچند طبق مطالب پیش گفته بر اثر پرش هیدرولیکی آب روان و دیگر مراحل تصفیه و کلرزنی بنابه گفته متولیان امر هیچ آلودگی را شامل نمی شود(نگارنده علاوه بر اعتماد به توضیحات فنی مدیر بهره برداری، از مدیران ذی ربط دانشگاه علوم پزشکی نیز پرسش خواهد پرسید اما آبفا با اطمینان و با ادله کافی بر سلامت کامل آب این مسیر تاکید دارد) ولی براساس فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی، وارد آب شدن در بالادست به احترام مردم پایین دست اصلا زیبنده، اخلاقی، انسانی نیست و در تربیت ایران جایگاهی ندارد، تجربه نیز نشان داده تعداد محدودی از گردشگران یا رهگذران اقدام به انهدام تابلوهای هشدار دهنده و فنس های نصب شده نموده اند، لذا اعتقاد نگارنده بر این هست ۲ نگهبان زحمتکش که بصورت شیفتی در تصفیه خانه، آبگیر و طول مسیر هستند نمی توانند جوابگو باشند چون تعداد گردشگران زیاد هست لذا بهتر آن هست ۶ نیروی کار ورزیده بصورت شیفتی به آبفا اضافه شوند یا آنکه دستگاه‌های نظامی مانند سپاه یا نیروی انتظامی یا ارتش، با دایر کردن کیوسک یا برجک نگهبانی حفاظت و انتظامات فاصله حدود ۳۰۰ متری را بعهده گیرند تا هیچ رهگذر و گردشگری وارد آب نشود نیروها نیز آموزش ببینند ضمن رعایت احترام به گردشگر اما قاطعانه مانع ورود به آب شوند.

۲_ مردم عزیز بومی دراسله و مرتع داران که همواره پاسدار حفاظت از منطقه و آب شرب بوده و هستند، اینبار نیز مانند همیشه طی سنرژی و هم افزایی با مقامات آبفا با طبع بلند و محبت همیشگی خود، کمک کار باشند تا دو طرف آب فنس کشی انجام شود.

۳_ با توجه به سرقت دستگاه اتوماتیک کلرزنی در یکی از مخازن انحرافی، شاید در آینده نیز خدای نخواسته عده ای غارتگر به بیت المال حتی رحم به سلامت انسانها نکنند و دوباره تکرار کنند، لذا ۲ پیشنهاد کارساز به نظر می رسد.

الف : پایگاه بسیج محلات هوشیاری را مضاعف فرمایند، ب : گشت نیروی انتظامی به حرکت در آید .

ج : تمامی مخازن انحرافی محلات تحویل دهیاران شود و دهیاران و شوراها اقدام به ساخت استحکامات سازه ای محکم و نصب دوربین با قابلیت دید در شب که نقطه کور نداشته باشد نمایند.

د : با توجه به اینکه حرکت نیروهای انتظامی، بسیجی و سپاهی شاید هزینه هایی در بر داشته باشد و از آنجائیکه شهرهای زیرآب، پل سفید، شیرگاه و دهستانها بهره مند از این آب هستند، شهرداری پل سفید با توجه به دارا بودن پمپ بنزین بر مبنای دریافت قبض کیلومتر طی شده طول مسیر تامین کننده بنزین و شهرداری زیرآب و شیرگاه و دهیاری ها بر مبنای هزینه انجام شده تامین کننده هزینه های مرتبط دستگاه‌های نظامی، انتظامی، سپاه و بسیج برای حراست از طول مسیر خطوط آب شرب باشند

چون اصل پدافند غیرعامل برای آینده نگری کاربرد دارد.

۴_ حتی بعد از ادغام آبفا روستایی، شهری و مدیریت واحد استانی و شهرستانی هنوز حدود ۶۰ درصد از منابع و مخازن آب روستایی سوادکوه، تحویل آبفا شهرستان نشده و بصورت خودگردان هیات امنایی و دهیاری اداره می شود لذا پیشنهاد می شود

_ الف : تا تصمیم گیری نهایی کارشناسان محترم شبکه بهداشت بصورت مستمر آزمایشات کیفیت سنجی و… را لحاظ فرمایند

ب : متصدیان روستایی کلر زنی و سایر موارد و نظارت بهداشتی آب را لحظه ای رها نکنند و تمامی تمهیدات را لحاظ فرمایند.

۵_ با توجه به اینکه ۶۰ درصد از منابع و مخازن آب روستایی تحویل آبفا نیست بدیهیست که آبفا نیز مسئولیتی نخواهد داشت، لذا بهتر است با حضور معتمدین، کارشناسان حاذق و کاربلد بهداشتی شبکه بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی، نیروی انتظامی، مدیریت آبفا شهرستان، نماینده تام الاختیار مدیرعامل آب منطقه ای، نماینده تام الاختیار مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری، دادستان، و…. در دفتر فرماندار، محاسن و مزایا همچنین معایب، واگذاری کامل یا عدم واگذاری منابع و مخازن آب روستاهایی که بصورت هیئت امنایی اداره می شوند، به دور از هرگونه سلیقه گرایی یا هیجان، فقط و فقط براساس دید کارشناسانه و آینده نگرانه، بررسی شود و اگر بهتر آنست که به آبفا واگذار شوند، حتما این واگذاری صورت گیرد، اما آبفا نیز توان پرسنلی، حفاظت فیزیکی و اعتبارات بودجه ای و تجهیزاتی خود را از قبل مهیا کند و اطمینان دهد که از عهده این امور که قطعا بار مالی و تجهیزاتی در پی خواهد داشت بر می آید و نشود همانند شهرهای خلق الساعه که از روستا به شهر ارتقائ یافتند اما ره آورد آن برای روستا فقط عوارض شهری و احداث ساختمان شهرداری و یک دستگاه آتش نشانی بوده ولاغیر،

لذا به نظر می رسد آبفا صلاحیت چنین کاری را داراست و باید بر صد درصد منابع و مخازن آب شرب شهری و روستایی اشرافیت داشته باشد که خوشبختانه مقامات آبفا استان و مدیریت آبفا شهرستان در صدد چنین کاری هستند.

۶. در مورد بیماری اخیر، شبکه بهداشت بجای نامه کلی، با صراحت و شفافیت اعلام کند آیا آب چاه یا چشمه یا آب خارج از حوزه مدیریت آبفا در این ۳ روستا آلوده بوده یا آب خطوط مخزن انحرافی، چون مقامات آبفا با به نمایش گذاشتن آنلاین شبکه های کلرزنی، مخازن و تصفیه خانه و…. مدعی هستند آب تحت مدیریت آبفا تحت مدیریت بهداشتی هست .

۷_ مدیرعامل آبفا، فرماندار، مدیریت آبفا شهرستان، نماینده سازمان برنامه و بودجه، در مدت کم تصدی مهندس بهزاد برارزاده اقدامات خوبی را برای منابع اعتباری و تجهیزاتی جهت ارتقائ شبکه و خطوط و… انجام داده اند که قابل تقدیر می باشد و این روند و فرایند هرگز نباید متوقف شود و صد البته مسئول خانه مشارکت سلامت و تمامی خبرنگاران خود را متعهد می دانند میزان پیشرفت کار را بصورت فواصل معین نسبت به بازدید اول اعلام نمایند که هرگونه پیشرفت یا توقف اطلاع رسانی خواهد شد، ضمن اینکه در گذشته قسمتی از پروژه تصفیه خانه انجام شد و بعدا مقطعی متوقف گردید که با انتصاب برارزاده و وعده حدود ۵ میلیاردتومانی مدیرعامل آبفا و فرماندار، دوباره بارقه امید ایجاد گردید که فورأ این امر باید محقق و عملیات اجرایی انجام شود

۸_ بر اساس اخبار آقای عین الله طالبی درخواست اعتبار فراشهرستانی از استاندار نموده و آقای بهزاد برارزاده مدیرعامل آبفا نیز علاوه بر اعتبارات اعلامی از استانداری درخواست کمک نموده، انتظار می رود شورای برنامه ریزی استان و در رأس استاندار و سایر مقامات از محل اعتبارات استانی و سایر بودجه های مرتبط که بودجه ها تعاریف خاص خود را دارا هستند به این پروژه حساس ورود و مساعدت نمایند

۹_ در مدت کوتاه انتصاب برارزاده، ایشان ۱۳ بار شخصا و چندین بار معاونین وی از دهستانهای لفور، کسلیان، ولوپی، راستوپی و… بازدید داشتند و بازدیدها معمولا با ارسال لوله، اتصالات و اعتبارات بوده که برای ارژنگ رودبار نیز در بازدید لوله اختصاص دادند، از اینکه تا این لحظه معمولا بازدید نمایشی نبوده، انتظار می رود پیرو مذاکره تلفنی، متنی و حضوری  نگارنده متن با مدیرعامل آبفا استان و مدیر آبفا شهرستان در مورد قطعی مقطعی آب شرب اسطلک، آزارنده رودبار، ملاجیلم، کبوتر دره و… در پل سفید وضعیت بالانس آب پل سفید با قید فوریت موردتوجه و روستاهایی چون اسد آباد و نوسرا و… مورد اهتمام قرار گیرند که انصافا با توجه به کسری بودجه و اعتبارات که بر کشور حاکم هست و با در نظرگرفتن وسعت بالای حوزه شهری و روستایی مازندران و جمعیت شناور مسافر و گردشگر که وارد مازندران می شوند در مدت دو ماهه انتصاب برارزاده بعنوان مدیرعامل تا این لحظه کارنامه اجرایی وی بسیار خوب ارزیابی می شود که در ادامه بستگی به فعالیت وی و همکارانش دارد که اگر این روند همچنان رو به ارتقائ باشد قدردان خواهیم بود و اگر غیر از این باشد بی هیچ تعارفی منتقد خواهیم بود اما مطالبه گری ما هیچ منافاتی با قدرشناسی ندارد و خواهان حل مشکل و بی قید و شرط نوسان آب در مناطق یادشده پل سفید هستیم.

۱۰_ اینجانب بعنوان خدمتگزار خانه مشارکت مردم در سلامت منطقه و آقایان سید داود رسولی، علیرضا ذاکریفر و عبدالله شهمیر که در بازدید اول حضور داشتیم و جمعی از خبرنگاران عزیز دیگر که همیشه دغدغه توسعه سوادکوه را دارند با توجه به اینکه علاوه بر آزمایشگاه آبفا، دانشگاه علوم پزشکی و شبکه بهداشت دارای صلاحیت بررسی کیفیت آب هستند و آزمایشات دانشگاه و شبکه بهداشت مورد وثوق همگان هست از سرکار خانم دکتر سیمین بابایی مدیر روابط عمومی دانشگاه علومی پزشکی مازندران که ایشان و همسرش دکتر کمال الدین علائ الدینی هر دو نفر از مؤثرین دانشگاه هستند همچنین از معاون دانشگاه و ریاست خانه مشارکت مردم در  سلامت استان درخواست داریم با هماهنگی رئیس دانشگاه علوم پزشکی، معاونت مرتبط دانشگاه، مدیریت روابط عمومی و ریاست شبکه بهداشت با حضور همکاران خبری اینبار به روایت دوربین و تصویر و خبر  در برخی از نواحی شهری و روستایی حضور یابند .

۱۱_ برای مردم هر چقدر در هر سنگری توسط مدیران و کارکنان چه دولتی چه حاکمیتی کار و تلاش شود در راستای شرح وظایف محوله سازمانیست و هرچقدر تلاش شود باز کم هست.

۱۲_ آب منطقه ای و آب و فاضلاب با همکاری متخصصین کاربلد صاحب تجربه و شرکت‌های دانش بنیان و گروه‌های علمی دانشگاهی در عمل بفکر آب‌های سطحی و سفره های زیرزمینی باشند که کار به عمل هست نه سخن .

۱۳_ در آستانه تنظیم اعتبارات شهرستانی و استانی قرار داریم، ضمن تشکر از فرمانداران سوادکوه و سوادکوه شمالی که اخبار خوبی به گوش می رسد، بی هیچ تعارفی انتظار داریم سایر مقامات اثرگذار سوادکوه و سوادکوه شمالی را در اعتبارات ویژه بینند برای همه فصول نه فقط ابفا.

۱۴_ در لایحه بودجه در جدول برای سوادکوه و سوادکوه شمالی تاسیسات فاضلاب یعنی طرح جامع فاضلاب را رؤیت نموده ام آیا در مجلس تبدیل به قانون برنامه و بودجه شده است یا مانند قانون الحاقی قیر رایگان ۱۳۹۹ که همچنان ۱۷ روستا مانند شورمست بدون آسفالت هستند می باشد، لذا از تمامی اعضای شورای برنامه ریزی شهرستان و استان به ویژه نمایندگان سازمان برنامه و بودجه در شهرستان، فرمانداران، مدیران کل، استاندار، اخص ریاست سازمان برنامه و بودجه و تنظیم کنندگان لایحه سالانه انتظار می رود تمامی موارد را لحاظ و در مجلس نیز در کمیسیون تخصصی، صحن و کمیته تلفیق  شود، نگاهها و اعضای کمیته برنامه ریزی شهرستان و استان و برنامه و بودجه هست.

۱۵ _ توقع از فرماندار و مدیرعامل آبفا و الگوی همیاری مردمی که با اصل همیاری مانند روستای شورمست و اسدآباد و…. برای تامین آب حامی آبفا بوده اند و این روحیه تعاون در فرهنگ بیش از ۷ هزار ساله ایران و مذهب شیعه و تاکید اسلام در خور توجه هست، دلیل نمی شود از نمایندگان مجلس مطالبه گر نباشیم بلکه بجز مواردی که مردم، مدیریت آبفا استان و شهرستان همچنین فرماندار و شورای برنامه ریزی انجام داده اند، در سطوح ملی منتظر گزارش عملکرد نمایندگان عزیز مجلس هستیم که از سازمان برنامه و بودجه کشور، سرانه ملی و استانی و وزارت نیرو در عمل چه امکانات و تجهیزاتی ملحق شده است تا چرخه همکاری کامل باشد؟

۱۷_ مقامات انتخابی و انتصابی به مردم گزارش دهند سهم سد لفور (سد آیت الله صالحی مازندرانی ) در جبران آب شرب و کشاورزی سوادکوه شمالی و سوادکوه و توسعه عینی و عملی سوادکوه چه نقشی را با کمک مقامات انتصابی و انتخابی ایفا نموده که مردم گواه باشند.

۱۸_ مقامات دانشگاهی، مدیران شرکت‌های دانش بنیان و معاونت فناوری و علمی ریاست جمهوری، نمایندگان مجلس، مقامات ذی ربط دولتی و غیر دولتی به مردم گزارش دهند با توجه به بحران آب که ایران و جهان را تهدید می کند برای رودخانه تلار این سرچشمه موهبت و محبت الهی چه تدابیر غیرشعاری انجام شده و چرا آب آن گل آلود هست آیا این آب تلار تضمینی بر امیدواری جهت غلبه بر خشکسالی احتمالی نیست؟ مقامات دولتی و غیر دولتی و انتخابی چه تدابیری برای نقش تلار در توسعه سوادکوه و سوادکوه شمالی در عمل نه در شعار اندیشیده اند؟

۱۹_ دهیاری ها، شهرداری ها، آب منطقه ای، بنیاد مسکن، منابع طبیعی و آبخیزداری، دادستانی،محیط زیست، جهاد کشاورزی، و…. از هرگونه ساخت و ساز و دست برد انسانی در حدود و حریم انهار، چاه و چشمه و رود خانه جلوگیری نمایند و بر سلامت آب و پاکسازی مسیر و سرچشمه ها نظارت و از گل آلود کردن شرکت‌های معدنی و شن و ماسه جلوگیری نمایند و نسبت به مرمت چاه و چشمه اقدام و در بالادست سوادکوه مجتمع های آبی در رئوس برنامه باشد همچنین با کمک سازمان استاندارد و صنعت، معدن و تجارت بر فرایند فاضلاب صنعتی کارخانجات نظارت دقیق و موشکافانه صورت گیرد.

۲۰ _  بررسی همکاری بانک جهانی یا بانک توسعه اسلامی در هیئت دولت و مجلس برای اجرای پروژه فاضلاب شهری در شهرستان‌های سوادکوه، سوادکوه شمالی، قائم شهر، سیمرغ و جویبار و….، اجرای الگوی صرفه جویی در مصرف، شناسایی عوامل آلوده کننده آب شرب و آب کشاورزی و اجرای طرحی برای فاضلاب چاه‌های سرویس بهداشتی به ویژه در مناطق شیب دار پلکانی، نظارت بر فرایند مناقصه ساخت پروژه ها و نظارت بر فرایند کیفیت کار پیمانکاران، در مجموعه های بزرگ یعنی پروژه های ملی نظارت بر فرایند انتخاب پیمانکاران و مشاوران طرح و کاهش هزینه و نظارت دقیق بر پیشنهادات و مراحل اجرایی ایده یا طرحهای صادرات و واردات آب و نظارت بر محل سد سازی و…. و از محل صرفه جویی و نظارت در آن ابر پروژه ها در الگوهای صرفه جویی مصرف و…. هزینه شود و در مطالعات بستر آب‌های زیرزمینی و سطحی پژوهش شود، توجه دولت بر جلوگیری از شکل گیری رانت احتمالی یا خدای نخواسته رانت احتمالی پیمانکاران و مشاوران در پروژه های بزرگ آبی، خود بازتاب فوائد این نظارت و خروجی دیگر بودجه ها برای مطالعات عمیق سفره زیر زمینی و آب‌های سطحی و طرحهای جامع فاضلاب شهری  به شهرهای کوچک نیز خواهد رسید، شاید الگوی فلات مرکزی و بوشهر و…. مدل دیگری نظیر آب شیرین کن و اصلاح الگوهای کشت باغی و کشاورزی باشد و الگوهای نواحی شمالی یا کوهستانی براساس طرحهای متناسب با محیط.

در پایان دانشگاه‌ها ازحالت تئوری پردازی باید عبور کنند و وارد میدان برای پژوهش های میدانی و طرحهای مشاوره ای شوند، شرکت‌های دانش بنیان بیش از پیش  وارد عرصه فکری و اجرایی، مراحل تنظیم لایحه و بودجه آینده نگرانه باشد و مقامات دولتی و نظامی هریک به تناسب رسالت وارد میدان شوند، شرکت آبفا نیاز به حمایت علمی دانشگاهیان و حمایت فرهنگی متولیان فرهنگی در فرهنگ سازی الگوی مصرف، نیاز به حمایت دولت و مجلس برای بودجه لازم، مایت سازمان های مردم نهاد و یاری سازمان‌های بهداشتی و…. برای تامین آب شرب سالم دارند.

یادداشت عبدلله شهمیر شورمستی