بررسی علل خاموشی برق ایران، پیشنهادات و راهکارهای علمی آینده نگرانه

خاموشی های اخیر ایران دلایلی متعددی دارد که دولت، سیاستگزاران و مجلس باید پاسخگوی وضعیت موجود باشند. ضمن اینکه رنج، مشقت و زیان زیادی را که به مردم وارد گردید را هیئت دولت بی هیچ بهانه ای با تعیین منابع مالی قابل حصول نه در مصوبه بلکه در عمل جبران کنند و برای اصلاح الگو […]

خاموشی های اخیر ایران دلایلی متعددی دارد که دولت، سیاستگزاران و مجلس باید پاسخگوی وضعیت موجود باشند. ضمن اینکه رنج، مشقت و زیان زیادی را که به مردم وارد گردید را هیئت دولت بی هیچ بهانه ای با تعیین منابع مالی قابل حصول نه در مصوبه بلکه در عمل جبران کنند و برای اصلاح الگو مصرف همچنین رفع مشکلات و تولیدات نوین برق نیز تدبیری از جنس اقدام و عمل نمایند.
🔹_ یادی از مردم سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از خوزستان :
_در مطلع نوشتار یاد می کنم از مرزنشینان و نواحی محروم سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از خوزستان  که داشتن ۲۰ لیتر آب شرب سالم برای بعضی از آنان آرزویی بزرگ هست و با سختی جانکاه دست و پنجه نرم می کنند، بعنوان یک هموطن تحت عنوان یک خبرنگار پژوهش محور  مبتدی سرتعظیم در برابر مردم سیستان و بلوچستان و خوزستان فرود می آورم و جمله ای بجز شرمسارم ندارم تا تقدیم ایشان کنم
🔹_ علل  خاموشی برق در ایران :
 اما در خصوص خاموشی های  اخیر ایران بخصوص نواحی شمالی و تهران،
آنگونه که در خبرگزاری‌ها ار قول مقامات ذی ربط اعلام شده مصرف زیاد برق، خارج شدن نیروگاه برق نکا و بوشهر از مدار تولید،مزارع ارز دیجیتال و دیگر عواملی که در ادامه ذکر می شود، سختی زیادی را به مردم وارد کرد
🔹_ انتظار عذرخواهی مقامات از مردم و جبران در تولید برق و خسارات :
به لحاظ فنی حتما نیاز هست متخصصین امر در مورد علل خاموشی نظر دهند اما از نظر آنچه در کلیات می توان نوشت
قبل از هر چیز منتظر عذرخواهی رئیس جمهور، وزیر نیرو. سخنگوی دولت، استانداران، رئیس سازمان برنامه و بودجه و حتی هیئت رئیسه مجلس از مردم به دلیل خسارات و سختی که بر مردم وارد شد بوده ایم
_ برق مصرفی و توان تولید نیروگاه حرارتی، برق آبی، برنامه ششم توسعه :
ظاهرا حدود ۵۵ هزار مگاوات برق باید تولید شود که این امر هنوز بصورت کامل محقق نشد و حدود ۴۶ هزار مگاوات را نیروگاه‌های حرارتی می توانند تولید کنند در روزهای اخیر نیز ۱۰۰۰ مگاوات برق از مدار نکا و بوشهر خارج شد ضمن اینکه بار مصرف نیز بعلت گرمای بی سابقه افزایش یافت، علاوه بر مشکل نیروگاهی حرارتی در نیروگاه‌های برق آبی نیز مشکلاتی داشته ایم بگونه ای که  آنگونه متخصصین صنعت تولیدبرق می گویند می توان  ۱۳ هزار مگاوات  از نیروگاه‌های برق آبی دریافت کرد در حالیکه فعلا نزدیک به ۴ هزار و ۸۰۰ مگاوات از نیروگاه برق آبی، تولید برق استحصال می شود که حدود ۸ هزار مگاوات هنوز وارد مدار نشده که پرسش اینجاست چرا سد کارون وارد فاز تولید برق نشده و این همه تبلیغات سد سازی برای چه بوده است حال خشکسالی و  کمی بارش برف و باران خود مزید برعلت هست اما آنچه در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده بود تولید ۲۵ هزار مگاوات برق جدید هست که در عمل فقط کمتر از ۵۰ درصد محقق شده است
حال مشکل تولید برق حرارتی مشکلات نیروگاه نکاو بوشهر که عمده تولید برق را بعهده دارند، و همیار نیروگاه‌های حرارتی که اگر بدرستی برنامه ریزی و پیاده سازی برنامه  می شود ۲۰ تا ۳۰ درصد برق را از نیروگاه برق آبی تامین کرد اما فعلا مقدور نشد، مشکل کم آبی و کاهش بارش باران در ذخیره پشت سد و دیگر عوامل برآن اثر گذاشت
_ جلوگیری از رانت و فساد احتمالی در واردات و صادرات آب و برق و سد سازی ها :
مجلس، دستگاه‌های نظارتی، دفتر بازرسی رهبری و… مراقبت نمایند تا خدای نخواسته شرکت‌های مشاور، پیمانکاران و کارفرمایان بجای تولید برق در واردات و صادرات آب و یرق یا ساخت سد ها دچار وسوسه احتمالی رانت خوری نشوند و حتی در ساخت نیروگاه‌ها دقت موشکافانه شود چون علاوه بر متخصصین و مدیران امانتدار، گاهی تعدادی محدود فرصت طلب و منفعت طلب نیز هوای رانت خواری به سر دارند
_ ابزار مجلس در نظارت :
مجلس بعنوان دستگاه ناظر و با در اختیار داشتن رسالت تحقیق و تفحص، طرح سوال، قانونگذاری، تصویب قانون برنامه و بودجه، استیضاح، نظارت و….نمایندگان مجلس باید به نوبه خود به مردم پاسخ دهند از این ابزارهای قانونی برای نظارت بر فرایند تامین برق و آب چه کرده اند ضمن اینکه غالب نمایندگان اگر کاری انجام شود می گویند در اجرای آن کار مانقش داشته ایم و مبلغین ایشان در گروه‌های مجازی و رسانه ای به بازنشر خبر می پردازند گاها گویی جای نماینده مجلس با استاندار و وزیر و مقام اجرایی، عوض شده اما آیا در این مواقع نیز نمایندگان حاضرهستند در خصوص خاموشی ها بگویند از جایگاه نظارتی و…. چه کرده اند؟
_نوسازی مقابله با تحریم و قیمت گذاری منطقی حامل  انرژی : بی شک تحریم در نوسازی فعلی نیروگاه موثر هست اما با کمک مجلس و دولت می توان از شرکتهای دانش بنیان و سرمایه گذاران متخصص و متعهد در امور برق  در طراحی و تولید قطعات مورد نیاز بهره جست، ضمن اینکه دولت و مجلس هر یک تناسب رسالت زمان عادی که صادرات برق منعی ندارد قیمت گذاری ارزی مبتنی بر واقعیت و برای حامل انرژی برق نیز قیمت گذاری عادلانه، سپس بخشی از درآمد ارزی صادرات برق البته در  زمان حالت عادی نه زمان بحران، که قرار ا باید حقوقی تنظیم شود و درآمد داخلی ناشی از قبوض خانوار، بخش قابل توجهی برای نوسازی نیروگاه های فعلی و احداث نیروگاه‌های جدید هزینه شود
_ لزوم پاسخگویی دولت :
رئیس جمهور بعنوان رئیس دولت، به ویژه وزیر نیرو، سازمان‌های مرتبط، سازمان برنامه و بودجه برای تامین مالی، مدیران نیروگاه‌ها و تمامی معاونت های عرضی و طولی وزارت نیرو در تامین برق و آب به مردم پاسخگو باشند
_دستگاه‌های عریض و طویل فرهنگی در فرهنگ سازی :
هیچ کس نمی تواند بگوید صددرصد مردم در صرفه جویی رعایت می کنند یا کولرهای آبی را مجهز به سایبان می کنند اما
دستگاه‌های عریض و طویل فرهنگی از صداوسیما، وزارت فرهنگ و ارشاد، حوزه علمیه، سازمان تبلیغات، آموزش و پرورش و چندین دستگاه دولتی، حاکمیتی و نهادی و غیردولتی نیز به مردم گزارش دهند برای نهادینه کردن الگوی فرهنگ مصرف چه کرده اند
_ارز دیجیتال :
دستگاه‌های نظارتی توضیح دهند ماجرای مزرعه های ارز دیجیتال که مصرف بالای برقی دارند چیست و چه کرده اند، آمار متناقض ۳۰۰ تا ۶۰۰۰ مگاوات از مزارع ارز دیجیتال چین، هند، ترکیه و دانمارک  وجود دارد و نزدیک به ۴۰۰۰ شرکت که غیرمجاز و قاچاقی با دستگاه ماینر تولید ارز دیحیتال می کردند و دهها شرکت احتمالی که هنوز شناسایی نشدند که باید دقیق اعلام و نظارت شود
_ شناسایی نواحی و مشترکین پرمصرف :
شراکت توانیر با مونیتورینگ های پیشرفته مشترکین و نواحی پرمصرف را معین کنند
_ مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در آینده نگری کجای داستان هستند :
مدیریت بحران و پدافندغیرعامل  در وزارت نیرو از قبل چه تدابیری را برای چنین مواقعی اندیشیده اند
_ وزارت جهادکشاورزی برای تصحیح الگوی کشت چه کرد :
وزارت جهاد و کشاورزی گزارش دهد با کمک وزارت علوم و با بهره گیری از شرکتهای دانش بنیان برای اصلاح الگو کشت و برای اقتصاد کشاورزی پایدار که یکی از ارکان آن کمتر مصرف شدن آب در محصولات کشاورزی هست چه کرده است
_هدر رفت آبهای سطحی و تفکر سفره زیرزمینی :
برای جمع آوری آب‌های سطحی و تفکری عملگرایانه برای سفره های زیر زمینی آب چه کرده اند و در حوزه شهری شهرداری ها و در حوزه کشوری آب منطقه ای، آبخیزداری، و…. چه می کنند، نقش دانشگاه‌ها، وزارت نیرو، شرکت‌های دانش بنیان و سرمایه گذاران چگونه سازماندهی شده است
_مشکلات قبلی آبفا :
شرکت‌های آب و فاضلاب از این فرصت برای مشکلات قبلی خطوط انتقال آب بهره نگیرند و مشکلات قبلی را در خاموشی برق پنهان نکنند البته واقف به خاموشی مکرر چاه‌های برق و موتورخانه های پمپاژ آب به دلیل خاموشی برق هستیم
_ سوخت جایگزین برای برق واحدهای صنعتی و چاه‌های آب : اگر برخی از واحدهای صنعتی، چاه‌های آبفا، نانوایی ها، سردخانه ها و…. با خاموشی برق، زمین‌گیر می شوند آیا بعد از سرمای سنگین دهه ۷۰ که گاز و برق قطع گردید تا حال زمان دوگانه سوز کردن با گازوئیل بعنوان جایگزین برق نرسیده است
_ادارات :
بر  مصرف برق و کولر و… ادارات چگونه نظارت می شود
_پنل های خورشیدی و نیروگاه خورشیدی :
دولت توضیح دهد برای ترویج و توسعه پنل های خورشیدی چه تجهیزات فنی و چه تسهیلات کم بهره بانکی در اختیار مردم به ویژه مناطق کویری  قرار داد و برای نیروگاه خورشیدی چه اقدام و عملی داشته است
_ انرژی همجوشی هسته ای فیوژن :
نگارنده اطلاعات بسیار کمی در خصوص این انرژی شنیده است و تنها در سایت‌های علمی مطالعاتی داشته  و هیچ تخصصی یا اطلاعات نسبی  ندارد اما آیا ایران نمی تواند پیشگام در تولید  این انرژی نوین و نوپا باشد که ظاهرا هنوز دنیا صاحب این داشته نشده است ولی می تواند بزرگترین جایگزین تامین برق باشد
 _انرژی باد  :
در مقیاس بسیار کوچک شاید دانشمندان بتوانند در حد کم انرژی از باد حاصل کنند
به هر حال ایران بهره ای از نیروگاه خورشیدی، بادی و همجوشی هسته ای نبرده که می توان در دولت حجت الاسلام رئیسی آغاز این گام توسط معاونت فناوری رئیس جمهور و مپنا گرفته شود
_ بانک‌های توسعه اسلامی و بانک جهانی و… : هیئت دولت از طریق وام های بین المللی برای تولید انرژی نوین برق و بستر سفره آب‌های زیرزمینی و سطحی و فاضلاب شهری چه برنامه ای دارد
_تدابیر :
تدابیر کوتاه مدت و میان مدت و بلند مدت دولت باید در امور نیروگاه حرارتی، نیروگاه آبی و بهره برداری از رودخانه ها، ساخت آب شیرین کن در نواحی جنوبی و شرقی و حتی در صورت نیاز شمالی، بهره گرفتن از انرژی های نوین، و…. باید بر مبنای برنامه ای جامع و علمی باشد
 _تقسیم عادلانه قطعی برق :
معمولا شرکت توزیع برق برای کاهش مصرف برخی فیدرهای نواحی شهری و دهستانها را قطع می کند دقت شود توزیع عادلانه باشد و اینگونه نباشد یک ناحیه شهری ۴ بار یا یک دهستان ۲ بار قطع شود اما نواحی به اصطلاح عموم از ما بهترون قطع نشود لذا عدالت جغرافیایی رعایت شود
_ حفاظت سایبری :
تیم های تخصصی سایبری که همواره هوشمند و هوشیار هستند برنامه های بدافزار دشمنان ایران را در نطفه خفه کنند تا کوچکترین خوابی برای نفوذ در سامانه های برقی ایران مقتدر و عزیز نداشته باشند
_ دولت سیزدهم که در آستانه شروع بکار قرار دارد  :
از اکنون شورای برنامه ریزی استان، سازمان برنامه و بودجه استان و هیات دولت که در دولت بعدی باید لایحه بودجه را تقدیم کنند حجت الاسلام رئیسی برای این امر از وزرای پیشنهادی نیرو و جهاد کشاورزی و علوم و رئیس سازمان انرژی اتمی و استانداران و… قبل از انتصاب ایشان یا پیش از رای اعتماد چه برنامه ای خواهد خواست و مجلس چه تدبیری خواهد کرد بالاخره سال به سال هوا گرم‌تر، مصرف برق بیشتر و ذخائراب کمتر، توقع بر این هست آقای رئیسی از وزرای پیشنهادی برنامه مطالعاتی بخواهد، بر مردم ایران تحریم‌های کمر شکن روا شد حال ما مردم می پرسیم سازمان انرژی اتمی برای تولید برق ما چه خواهد کرد، برای انرژی جوش هسته ای که فعلا در حد ناچیز اطلاعات داریم و نیروگاه خورشیدی برنامه چیست
_روراست بودن با مردم و تهیه چراغ روشنایی و ظرف آب : زمانی مردم همراهی بهتری می کنند که دولت، مجلس و حکومت شفاف علل نقص فنی و دلیل نرسیدن کامل به برنامه توسعه ششم در تولید همچنین با ضمانت اجرایی اقدام قابل حصول تولید برق در آینده را به مردم بگویند، ضمن اینکه شاید مدتی این قطعی برق و آب ادامه داشته باشد، ضمن نظارت بر بازار آب معدنی، گالن و ظروف آب و چراغ دستی شارژی روشنایی به مردم جهت تهیه این اقلام آمادگی دهند.
_تعامل سازنده با کشورهای صاحب تکنولوژی نوین برق :
تعامل سازنده و هوشمندانه با کشورهای صاحب تکنولوژی نوین تولید برق و بومی سازی دانش و تکنولوژی ایشان در ایران
_ مطالعات عمیق برای سدسازی و آب شیرین کن :
سد سازی و آب شیرین کن علاوه بر منافع رفاهی برای مردم، عوارض زیست محیطی نیز دارند که دولت باید از دانشگاه‌ها، شرکت‌های مشاور، شرکت‌های دانش بنیان، شرکت‌های بین المللی بخواهد ریزبینانه و آینده نگرانه تمامی ابعاد زیست محیطی را لحاظ کنند
_ جبران عملی  خسارات وارد بر مردم  :
اما سوال واضح و شفاف این هست چه کسی یا کسانی، کدام مقامات پاسخگوی خسارات مالی به لوازم برقی خانگی مشترکین، سختی وارده به نوزادان، کودکان، کهنسالان، خانواده ها، تولیدکنندگان، کشاورزان، مرغداران و…. خواهند بود چه تضمینی وجود دارد هزینه خسارات از طرف دولت پرداخت شود، کسانیکه مزارع یا واحد یا منزل ایشان بیمه نبود چگونه خسارت دریافت می کنند
_ پیشنهاد و نتیجه : با توجه به مطالب پیش گفته مجموع عوامل ذکر شده و برخی کم کاری های دست اندرکاران دولت و مجلس که هریک به قدرالسهم نقش داشتند باعث گردید تا اوضاع خاموشی پیش آید، لذا از اکنون چه در انتهای دولت آقای روحانی چه در دولت آقای رئیسی با بسیج امکانات و با یاری نمایندگان مجلس باید موانع برطرف، کم. کاریهای احتمالی جبران و اقدام و عمل اساسی برای نوسازی نیروگاه‌های موجود، احداث نیروگاه‌های جدید حرارتی انرژی هسته ای، برق آبی، خورشیدی، بادی، مطالعه برای دورنمای نیروگاه جوش هسته ای، نظارت بر تعرفه گذاری حامل انرژی برق مشترکین، نظارت بر موضوع مزارع ارز دیجیتال و صادرات و واردات برق و حسابرسی از شرکتهای مشاور سدسازی ، درآمد ناشی از صادرات و ماحصل از مشترکین قسمت قابل توجه برای نوسازی نیروگاه‌ها و ساخت نیروگاه‌های جدید، توجه بیشتر به متخصصین شرکت‌های دانش بنیان برای چیره شدن برتحریم، دعوت از سرمایه گذاران متعهد و متخصص حوزه برق، اصلاح الگوی مصرف و کشت و آبیاری مزارع و باغات، دومنظوره کردن واحدهای تولیدی برای زمان بحران، نقش پدافند غیرعامل و مدیریت بحران برای آینده نگری،تعامل سازنده با کشورهای صاحب علوم تولید برق نوین،بهره گیری از وام بانک توسعه اسلامی، و….
عبدالله شهمیر شورمستی