۴ کشور موفق در زمینه تجدید ساختار صنعت برق چه مسیری را طی کردند؟

به گزارش برقآب و پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو(پاون) به نقل از جوان آنلاین، با شروع دهه ۱۳۸۰ و رشد شتابان مصرف برق، اولین گام‌ها برای تجدید ساختار در صنعت برق با هدف اصلاح ساختار‌ها، حذف انحصار، ایجاد رقابت و به تبع آن افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شکل گرفت، اما با گذشت بیش از دو دهه، مشکلات این صنعت راهبردی هر روز بیشتر نمایان شد. واقعیت این است که ساختار فعلی صنعت برق به خاطر مشکلاتی از قبیل سازوکار ناکارآمد، قیمت‌گذاری برق، عدم شفافیت در ساختار‌های اقتصادی و عدم ایجاد فضای رقابتی، نتوانسته است زمینه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را فراهم کند و در نتیجه باعث پیشی گرفتن تقاضای برق از تولید آن به خصوص در فصول گرم سال شده است. بر این اساس رفع بسیاری از چالش‌های فعلی صنعت برق مستلزم اصلاح ساختار این صنعت است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی ضمن ارائه راهکار‌هایی برای عبور از این وضعیت به مطالعه تجارب کشور‌های بریتانیا، روسیه، ژاپن و کره جنوبی که در زمینه تجدید ساختار در صنعت برق موفق بوده‌اند پرداخته است.
تجدید ساختار، در واقع جداسازی بخش رقابتی (تولید و خرده فروشی) از بخش انحصاری (انتقال و توزیع) است که به دنبال کاهش تصدی‌گری دولت در صنعت برق با هدف تقویت جایگاه بخش خصوصی و شکوفایی اقتصادی است.
یافته‌ها نشان می‌دهد عدم اجرای صحیح جداسازی بخش رقابتی از بخش انحصاری و به عبارتی تجدید ساختار ناقص و همچنین شکل‌گیری صحیح نهاد‌های مدیریتی و نظارتی مانند تنظیم‌گر مستقل در پیدایش مشکلات صنعت برق و نرسیدن به نتایج پیش‌بینی شده بسیار تاثیرگذار است.یافته‌های کلیدی در مسیر کشور‌های موفق
بیشتر بازار‌های برق جهان براساس ساختار مبادلات برق به «بازار متمرکز» و «بازار غیر متمرکز» تقسیم بندی می‌شوند. بازار غیرمتمرکز مبتنی بر قرارداد‌های دوجانبه است. خریداران و فروشندگان می‌توانند مستقیماً قرارداد بسته و مشخصات قراردادی خود را به بهره‌بردار سیستم ارسال کنند. بهره‌بردار سیستم نیز با توجه به نیاز مشتریان، روند تسویه بازار را انجام و قیمت بازار را تعیین و اعلام می‌کند که هر تولیدکننده باید چه مقدار برق تولید کند؟ همچنین بازار‌ها بر اساس سطح رقابت از انحصار کامل تا رقابت کامل قابل دسته‌بندی هستند.