مناقصات تک مرحله ای و دو مرحله ای چیست؟

مناقصات از نظر تعداد مراحل بررسی به مناقصات تک مرحله ای و دو مرحله ای تقسیم می‌شوند. اغلب اگر کالا یا خدماتی که قرار است از سوی مناقصه گر تأمین شود پیچیده و فنی باشد به درخواست کمیسیون مناقصه گذار مناقصه به صورت دو مرحله ای برگزار می‌گردد. طی این مناقصه ابتدا در جلسه ای متشکل از کمیسیون فنی و بازرگانی مناقصات از منظر کیفی و فنی مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاً اولویت بندی مناقصه گران به کمیسیون مناقصه گزار اطلاع رسانی می‌شود و بعد در جلسه ای پاکات قیمت گشوده می‌شود.

مناقصه گران می‌توانند با مراجعه به پایگاه مناقصات کشور از آخرین مناقصات و مزایدات برگزار شده اطلاع یافته و در صورت داشتن شرایط لازم در آن‌ها حضور به هم رسانند و پیشنهادات خود را تا مهلت زمانی تعیین شده ارائه کنند.

انواع مناقصات

مطابق با ماده ۴ قانون برگزاری مناقصات با عنوان طبقه بندی انواع مناقصات می‌توان مناقصات را از منظر مراحل بررسی به مناقصات تک مرحله ای و دو مرحله ای تقسیم کرد.

  • مناقصه تک مرحله ای: مناقصه ای که به ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادات ارائه شده مناقصه گران نیاز ندارد. در مناقصه تک مرحله ای تنها در یک مرحله پاکات مربوط به پیشنهادات مناقصه گران گشوده شده و برنده مناقصه نیز در همان جلسه تعیین خواهد شد.
  • مناقصه دو مرحله ای: مناقصه دو مرحله ای مناقصه ای است که بررسی فنی و بازرگانی پیشنهادات مناقصه گران را طلب می‌کند. کمیته فنی و بازرگانی فرایند بررسی فنی و بازرگانی این پیشنهادات را انجام می‌دهند. نتایج بررسی فنی و بازرگانی کمیته فنی و بازرگانی در مدت زمانی مقرر حداکثر تا دو هفته زمانی به اطلاع کمیسیون مناقصه رسیده و پس از آن پاکات قیمت گشوده شده و برنده مناقصه تعیین می‌شود.

ارزیابی در مناقصات تک مرحله ای

در مناقصات یک مرحله ای که نیاز به ارزیابی فنی و بازرگانی وجود ندارد تنها ارزیابی کیفی ساده‌ای انجام می‌گیرد. زمانی ارزیابی تک مرحله ای است که هزینه کالا و خدمات مورد معامله از بیست برابر نصاب معاملات بیشتر نباشد. اگر قیمت کالا یا خدماتی که قرار است مناقصه گر تأمین کند از بیست برابر نصاب معاملات یا همان قیمت معاملات بیشتر باشد لازم است تا مناقصه دو مرحله ای انجام پذیرد. سامانه مناقصات دولت حد نصاب معاملات در معاملات کوچک را ده میلیارد ریال قرار داده است.

 

ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادات

مطابق با ماده ۲ قانون برگزاری مناقصات، ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادات فرایندی است که در آن استانداردها، مشخصات، کارایی، دوام و … ویژگی‌های فنی و بازرگانی کالا یا خدماتی که قرار است مناقصه گران پیشنهاد دهند بررسی شده و در این ارزیابی گزینه‌های مورد ارزیابی پذیرفته شده به مرحله بعدی یا همان ارزیابی مالی ارجاع می‌شوند. کمیته فنی بازرگانی شامل حداقل سه عضو خبره و متخصص است. این سه عضو فنی و باتجربه از سوی دستگاه مناقصه گزار تعیین شده و ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادات را انجام می‌دهند.

در مناقصات دو مرحله ای علاوه بر ارزیابی کیفی ارزیابی فنی و بازرگانی مناقصه گر مطابق با بند الف و ب ماده ۱۹ انجام می‌پذیرد. مطابق با ماده ۱۲ قانون برگزاری مناقصات در ارزیابی کیفی مناقصه گر می‌بایست موارد ذیل بررسی شود:

  • ارائه تضمین کیفت از سوی مناقصه گر در برابر کالا یا خدماتی که قرار است تأمین کند.
  • داشتن تجربه و دانش کافی در خصوص کالا یا خدماتی که مناقصه گر خواهان تأمین آن است.
  • داشتن حسن سابقه و ارائه مدارکی در این خصوص از جانب کارفرمایان پیشین در ارزیابی کیفی مناقصه گران لحاظ می‌شود.
  • داشتن پروانه و صلاحیت انجام کار، در مناقصات پیمانکاری پیمانکار می‌بایست گواهینامه صلاحیت پیمانکاری داشته و در مناقصات تأمین کالا مناقصه گزار می‌بایست دارای استانداردهای کیفیت، تولید، نصب یا بهره‌برداری باشد.
  • در اختیار داشتن بنیه مالی لازم و ارائه مدارکی که نشان‌دهنده بنیه و توان مالی مناقصه گران باشد، در ارزیابی کیفی مناقصه گر مفید خواهد بود.

لزوماً ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادات پیش از گشایش پاکت ها قیمت مناقصه گران انجام می پذیرد. برای مثال در انجام مناقصات شهرداری که اغلب انجام کار به پیمانکاران صلاحیت دار واگذار می‌شود در صورت لزوم و به درخواست کمیسیون مناقصه گذار، مناقصه به صورت دو مرحله ای بوده و پیمانکاران صلاحیت دار ابتدا ارزیابی کیفی و فنی شده و در مرحله بعد پیمانکارانی که حذف نشده باشند، پاکات قیمت آن‌ها گشوده شده و برنده مناقصه تعیین می‌شود. لازم به ذکر است پاکات قیمت مناقصه گرانی که در مرحله ارزیابی کیفی و فنی مردود شوند بدون گشایش و باز شدن به صورت مهر و موم به مناقصه گران تحویل خواهد شد. برای مشاهده مناقصات شهرداری فردیس وارد لینک شوید.

معیارهای ارزیابی فنی و بازرگانی مناقصه گران مطابق با ماده ۱۶ قانون برگزاری مناقصات شامل موارد ذیل است:

  • ارزیابی فنی معیارهای عمومی
  • ارزیابی فنی معیارهای فنی و تجهیزاتی
  • ارزیابی فنی معیارهای فنی، مدیریتی و تأمین کالا

منظور از معیارهای عمومی همان آیتم های کیفی است که به واقع در ارزیابی کیفی مناقصه گران انجام می‌گیرد. اما در کارهای اغلب پیمانکاری علاوه بر ارزیابی کیفی به ارزیابی معیارهای فنی، مدیریتی و استانداردهای تأمین کالا و خدمات مورد اشاره پرداخته می‌شود. تعیین معیارها و تعیین اوزان و امتیازدهی به هرکدام که ملاک رتبه‌بندی پیمانکاران و یا مناقصه گران خواهد بود، از سوی کمیته فنی و بازرگانی انجام می‌شود. به واقع زمانی از مناقصات دو مرحله ای استفاده می‌کنند که کالاو خدماتی که قرار است تأمین شود پیچیدگی خاص خود را داشته باشد. لزوم تعیین تک مرحله‌ای یا دو مرحله ای بودن مناقصات بر عهده دستگاه مناقصه گذار خواهد بود.