دهمین سال بهره برداری از سد کمال صالح

اصولاً از نظر تقسیم بندی، منابع تأمین آب به دو بخش منابع آب سطحی و زیرزمینی تقسیم می شود.

در خصوص منابع آب سطحی باید عنوان کرد که به لحاظ سهولت دسترسی، نگاه چندان مثبتی به آن نمی‌شود و تقریباً شاید بدلیل هزینه‌های بالای کنترل آن و یا اشتراکی بودن بین سهم بران و حقابه بران  در سبد مصرف حایز اهمیت نمی‌باشد و اشخاص نگاه مسئولانه ای به آن ندارند و این در صورتیست که اکثر تمدنهای بشری، شهر ها و روستاها از ابتدا در حاشیه رودخانه‌ها، مسیلها و حتی در محل فوران و خروجی چشمه ها تشکیل شده‌اند.

اکثر شهرها و روستاههای استان مرکزی نیز در حاشیه رودخانه قره چای ، قمرود ، مزلقان ، کرهرود، وسرود و ….شکل گرفته وگسترش یافته‌اند؛ بطوریکه از مرکز یا حاشیه تمام شهرهای استان رودخانه ها جاری و ساری بوده‌اند و اکثر روستاههایی که فاقد سکنه شده اند تقریبا مناطقی هستند که با مشکل بی آبی، کم‌آبی و از بین رفتن منابع آب روبرو شده اند.

استان مرکزی با ریزش متوسط سالانه ۲۸۶ میلیمتر، از منابع آب سطحی مناسب جهت استفاده برای کشاورزی مخصوصاً در  فصل بهار برخوردار است که متأسفانه با افزایش روند حفر چاههای عمیق و کاهش سطح آب زیرزمینی تقریباً اکثر رودخانه‌های استان بصورت فصلی شده‌اند و این موضوع باعث بروز مشکلاتی شده است… یعنی آبی که در قدیم الایام به راحتی و سهولت و ثقلی و بدون استفاده از سوخت در اختیار کشاورزان قرار می گرفت اکنون باید توسط انرژی از اعماق زمین به سمت بالا هدایت شود.

در طی سالهای گذشته و جهت تأمین آب، کنترل منابع و تغذیه مصنوعی دشتها  در استان مرکزی تعداد زیادی تأسیسات از قبیل سد، شبکه آبیاری، بند های انحرافی و تغذیه مصنوعی احداث شده است که از جمله این تأسیسات مهم، سدهای ساوه و کمال صالح، شبکه آبیاری و زهکشی دشت ساوه و بند های انحرافی و کانالهای آبرسانی جهت افزایش راندمان تحویل و انتقال بوده است.

تأسیسات آبی استان تاحدود زیادی توانسته است تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت و سایر خدمات را بر عهده داشته باشد؛ بطوریکه در حال حاضر تقریباً  ۶۰ درصد آب شرب استان در شهرهایی همچون اراک ، ساوه ، دلیجان ، محلات ، خمین و برخی روستاها را تأمین نموده و  در بخش صنعت نیز سهم بسزایی دارد.

مطالعات و عملیات اجرایی سد کمال صالح که در سفر مقام معظم رهبری به استان مرکزی مورد تایید و تاکید قرار گرفت از سال ۱۳۷۹ آغاز و عملیات اجرایی سد کمال صالح با هدف تامین آب شرب شهرهای اراک و شازند و صنایع مادر منطقه همچون پتروشیمی و پالایشگاه در سال ۱۳۸۲ آغاز و با پیگیریهای بعمل آمده در سال ۱۳۹۰ به بهره برداری رسید .

با توجه به عدم وجود ذخایرکافی و کیفیت نامناسب منابع آب شرب شهر اراک در دشت اراک، شرکت آب منطقه ای مرکزی  بعد از مطالعات جامع، اقدام به ساخت سد کمال صالح برای انتقال آب به شهرهای اراک و شازند جهت جلوگیری از کاهش ذخایر زیرزمینی، جبران کسری مخازن و نهایتاً تامین آب شرب پایدار و مطمئن  و با کیفیت برای شرب مردم عزیز و همچنین تامین آب برای سرمایه های عظیم صنایع پالایشی و پتروشیمی کرد تا علاوه بر جلوگیری از کاهش ذخیره مخازن از بروز تنش اجتماعی ، بیکاری و سایر مسایل مربوطه پیشگیری شود.

در این راستا طی ۱۰ سال گذشته،  بالغ بر ۳۱۰ میلیون متر مکعب آب جهت شرب تأمین و تصفیه و در اختیار شهروندان قرار گرفت بطوریکه به همین میزان نیز در برداشت از سفره های آب زیرزمینی دشت اراک صرفه جویی شد و شاید بتوان گفت این امر یکی از بحرانی ترین دشت های کشور را از خطرخشکسالی و مهاجرت مردم نجات داد.

علاوه بر این موضوع بالغ بر ۹۰ میلیون متر مکعب آب از این سد به صنایع بزرگ شهر شازند انتقال داده شده است که این دشت را نیز از خطر خکشسالی و افت شدید نجات داده  و باعث جلوگیری از برداشت بی‌رویه از منابع آّب زیرزمینی این منطقه گردیده است.

همچنین انتقال آب به دشت اراک علاوه بر جلوگیری از برداشت حجم اشاره شده باعث تغذیه مقداری از منابع آب انتقالی به سفره های آب زیرزمینی بعد از مصرف گردیده و این مسئله  باعث جبران مقداری از کسری مخزن دشت شده است که نشان دهنده اهتمام وزارت نیرو به انجام پروژه هایی جهت رفع دغدغه مردم و برنامه ریزی مناسب جهت تأمین منابع آب مطمئن می باشد.

در اینجا باید بگویم هدف کلیه کارشناسان ، مدیران ، و متخصصین بخش آب کشور حفاظت از منابع آب برای نسلهای آینده ، استفاده درست و صحیح و بموقع ، در مکان  و زمان مناسب  است و امید آن می رود با همیاری و مشارکت مردم و استفاده بهینه از این نعمت خدادای بتوانیم زندگی سعادتمندی داشته باشیم .